Filozof, który złamał Bank Anglii. Filantrop wzbudzający podziw, a jednocześnie wielokrotnie krytykowany finansista, zwany największym spekulantem w historii. W jaki sposób dorobił się swojej ogromnej fortuny i dlaczego wciąż wzbudza kontrowersje? Zapraszamy do zapoznania się z sylwetką George’a Sorosa.
Pod zmienionym nazwiskiem…
György Schwartz urodził się w 1930 roku w Budapeszcie w rodzinie węgiersko – żydowskiej. Jego ojciec, więzień wojenny w okresie I wojny światowej, był pisarzem posługującym się językiem esperanto, którego to uczył swego syna od urodzenia. Ciężki czas Holocaustu przyszły spekulant przetrwał dzięki fałszywym dokumentom. Soros przyznał wiele lat później, jak wielką ostrożność musieli zachowywać jego rodzice, w związku z żydowskimi korzeniami rodziny. Lata okupacji niemieckiej na Węgrzech były dla niego jednocześnie okresem kiedy to podejmował pierwsze próby handlu walutą.
Fałszywe dokumenty załatwione przez ojca oraz nowe nazwisko pozwoliły Sorosowi wyrwać się z okupowanej ojczyzny i korzystając z okazji odbywającego się kongresu młodych esperantystów, w roku 1947 wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Dzięki finansowej pomocy swojego wuja, rozpoczął naukę w London School Of Economics. W tym okresie, jako student oraz uczestnik wykładów Karla Poppera, silnie zainteresował się filozofią, z którą pragnął związać swoje życie w przyszłości. Wkrótce jego głównym celem stało się zarobienie pieniędzy, które pozwoliłyby mu oddać się swoim prawdziwym zainteresowaniom w tej dziedzinie.
Od filozofa do finansisty
Po ukończeniu studiów w 1952 roku Soros podjął pracę w jednym z londyńskich banków. Wielka Brytania miała stać się jednak tylko przystankiem na drodze jego kariery. W 1956 roku podjął decyzję o ponownej emigracji. Wyjazd do USA miał pomóc aspirującemu filozofowi w zdobyciu pracy, która poprowadzi go do realizacji pasji jaką zaszczepił w nim Karl Popper.
Niedługo po przyjeździe do Nowego Jorku podjął pracę dla F.M. Mayer, gdzie pozostał zatrudniony do 1959 roku, kiedy to przyjął posadę analityka w Wertheim & Co. Sukcesy zawodowe oraz stanowisko wiceprezesa w Arnhold and S. Bleichroeder, które piastował w latach 1963 – 1973 przyczyniły się do silnego zaangażowania oraz entuzjazmu w stosunku do rynków finansowych. Popchnęło to Sorosa do podjęcia kolejnego wyzwania, którego skutkiem było powstanie funduszu hedgingowego Soros Fund Management. Wkrótce przekształcił się on w Quantum Fund. Współprowadzony z Jimem Rogersem fundusz w ciągu dziesięciu kolejnych lat osiągnął zyski w wysokości 4000%. Stanowiły one ogromną składową fortuny niedoszłego pisarza i filozofa.
„Człowiek, który złamał Bank Anglii”
Wielkich pieniędzy i popularności Soros dorobił się między innymi dzięki inwestycjom w akcje przedsiębiorstw stojących przed groźbą bankructwa w okresie kryzysu rynkowego. Kierując się filozofią Karla Poppera, ryzykował inwestycje w niepewne aktywa zakładając rychły wzrost ich wartości. Założenia te oparte były na przekonaniu o sile owych przedsiębiorstw, która to przejawiała się zdolnością do generowania zysku pozwalającego przetrwać najtrudniejszy okres w gospodarce.
Prawdziwy rozgłos przyniosły jednak Sorosowi spekulacje walutowe dokonane w latach ’90. W roku 1992 jeden z głównych zarządzających funduszem Sorosa odkrył silne przewartościowanie funta szterlinga. Funkcjonująca w tym okresie jednostka rozliczeniowa Europejskiego Systemu Monetarnego (ECU) przyjęta w rozliczeniach międzybankowych wymagała od państw europejskich utrzymywania wobec niej sztywnych kursów walutowych. Nieadekwatny z punktu widzenia warunków gospodarczych kurs wymiany funta względem ECU zachęcił Sorosa do podjęcia działań i spekulacji na tej walucie w oczekiwaniu na zniżkę. Zaangażowanie w tą akcję ponad 10 miliardów dolarów przyczyniło się do wyczerpania rezerw walutowych broniącego się Banku Anglii, dewaluację brytyjskiej waluty oraz ostatecznie wycofanie funta z Mechanizmu Kursów Walutowych (ERM II). Od tego wydarzenia Soros nazwany został „człowiekiem, który złamał Bank Anglii”.
Nie była to jedyna spektakularna interwencja spekulacyjna z udziałem Sorosa. Kilka lat później miało dojść do kolejnych akcji przeprowadzonych na bazie azjatyckiego kryzysu. Ataki podjęte w 1997 roku na tajlandzką walutę przyczyniły się do silnej krytyki spekulanta ze strony ówczesnego premiera Malezji Mahathira bin Mohammada. Sam Soros pogłębiał kontrowersje na swój temat. Dorabiając się ogromnej fortuny na szeroko zakrojonych transakcjach walutowych, zwykł twierdzić, że panujący system spekulacji finansowych stanowi istotnie problem niesprzyjający sytuacji wielu krajów rozwijających się. Ta opinia tym silniej oddziaływała na jego krytyków, którzy sposób gromadzenia fortuny Sorosa uważali za wysoce nieetyczny.
Kolacja na Manhattanie
W 2011 roku Soros postanowił zakończyć swoją karierę jako zarządzający funduszem hedgingowym, co bezpośrednio wiązało się z nowymi regulacjami dotyczącymi przepisów działalności branży hedgingowej w USA. Od tej pory jego fundusz miał gromadzić jedynie środki rodzinne oraz należące do prowadzonych przez niego organizacji.
Warty napomnienia jest również stosunek Sorosa do ostatniego kryzysu finansowego oraz sytuacji w granicach Unii Europejskiej. Słynny spekulant wyraził opinię, że właściwą drogą zapobiegającą pogarszającym się warunkom ekonomicznym powinno stać się bankructwo zadłużonej Grecji. Wiele kontrowersji wywołało również wydarzenie z lutego 2010 roku, kiedy to kadra jego firmy wzięła udział w słynnej już „kolacji na Manhattanie”. Wydarzenie to miało służyć dyskusji menadżerów funduszy hedgingowych, którzy zastanawiali się nad możliwościami zarobku opartymi na spekulacjach przeciw walucie UE oraz obligacjom rządowym Grecji.
Filantrop na szeroką skalę
Pomimo niejednoznacznych opinii, które często pojawiają się w kontekście metod zarabiania pieniędzy przez Sorosa, niewątpliwie człowiek ten od dawna znany jest ze swojej działalności charytatywnej. Jego zaangażowanie w tej materii da się zauważyć w działaniach podejmowanych w wielu krajach na świecie. Już pod koniec lat ’70 podejmował akcje finansowe w RPA, mające na celu wsparcie tamtejszych studentów oraz umożliwienie im podejmowania studiów w murach University of Cape Town. Jest on również przewodniczącym w Open Society Institute, utworzył wiele organizacji charytatywnych działających obecnie w ponad 50 krajach. W ostatnich latach ta zakrojona na szeroką skalę sieć instytucji przekazywała ponad 400 milionów dolarów rocznie na prowadzone przez siebie projekty. W Polsce jego działalność koncentruje się na Fundacji im. Stefana Batorego, która podejmuje aktywność w ramach przedsięwzięć na rzecz dobra publicznego.
Poza tak hojnymi wydatkami na rzecz działalności dobroczynnej, Soros nie szczędził również pieniędzy na walkę z polityką i prezydenturą George’a W. Busha. Szacuje się, że na ten cel przeznaczył w sumie 15,5 miliona dolarów, deklarując jednocześnie, że usunięcie Busha ze stanowiska głowy państwa to dla niego „sprawa życia i śmierci”.
Na zakończenie…
George Soros, pozycjonowany w 2012 roku na 22 miejscu listy najbogatszych ludzi na świecie magazynu Forbes, jest jedną z najbardziej znanych współczesnych osobowości w świecie finansów. Jego spektakularny sukces to w dużej mierze efekt przyjętego światopoglądu i sposobu myślenia, które ukształtowane zostały w efekcie osobistych doświadczeń bezpośrednio powiązanych z okresem II wojny światowej oraz głębokiego zainteresowania filozofią, którą pragną włączyć w swoje codzienne życie. W jego pisarskim dorobku znaleźć można kilkanaście pozycji książkowych, wśród których warto wymienić „Alchemię Finansów”, czy „Nowy paradygmat rynków finansowych”. Pomimo wielu kontrowersji krążących wokół największego spekulanta w historii z pewnością trudno odmówić mu dwóch rzeczy – szczodrości oraz wyjątkowego wyczucia w zakresie spekulacji.
„Stock market bubbles don’t grow out of thin air. They have a solid basis in reality, but reality as distorted by a misconception.”
„The financial markets generally are unpredictable. So that one has to have different scenarios… The idea that you can actually predict what’s going to happen contradicts my way of looking at the market.”
„The worse a situation becomes the less it takes to turn it around, the bigger the upside.”
„I’m only rich because I know when I’m wrong…I basically have survived by recognizing my mistakes.”
„Once we realize that imperfect understanding is the human condition there is no shame in being wrong, only in failing to correct our mistakes.”
„The hardest thing to judge is what level of risk is safe.”
