Dywidenda – co to jest?

Początki funkcjonowania giełdy zorientowane były nie na spekulacji, lecz długoterminowych zyskach, wynikających z prawa poboru dywidendy. Czym jest dywidenda i co umożliwia inwestorom?

Dywidenda – definicja i znaczenie

Osoby, które już od jakiegoś czasu dokonują inwestycji na giełdzie, z pewnością doskonale wiedzą, czym jest dywidenda. Dywidenda to rodzaj aktywów, najczęściej pieniężnych, które wypłacane są wspólnikom firmy bądź akcjonariuszom w przypadku spółek handlowych i wszystkich spółek notowanych na giełdzie. W przypadku Polski, mówiąc o giełdzie, naturalnie ma się na myśli Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, gdyż spółki notowane na tzw. mniejszym parkiecie, New Connect, zasadniczo nie są spółkami dywidendowymi. W przypadku spółek akcyjnych wypłata dywidendy oznacza podzielenie się przez spółkę kapitałem z zysków z lat poprzednich. Udział w zyskach przypada osobom, które posiadają akcje danej spółki dywidendowej w dniu poboru dywidendy.

Proces decyzyjny ustalania dywidendy

Nie wszystkie spółki notowane na GPW, jak i na innych światowych giełdach, są spółkami dywidendowymi. Jeśli spółka dokonuje wypłaty dywidendy, to znak, który powinien być odbierany przez inwestorów bardzo pozytywnie. O wypłacie dywidendy decyduje walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki. Walne zgromadzenie może na ten cel przeznaczyć daną kwotę kapitału zapasowego spółki, część zysku netto, a w przypadku spółek o długiej historii wypłat dywidendy – specjalną część budżetu spółki, odpowiadającej właśnie za politykę dywidendową. Walne zgromadzenie może ustalić nawet kilka okresów wypłaty dywidendy (co musi zostać ujęte później w sprawozdaniach finansowych). W praktyce jednak najczęściej spółki dywidendowe decydują się na jedną wypłatę na rok.

Dlaczego niektóre spółki wypłacają dywidendę a inne nie? Początki działania giełdy

Notowane na giełdzie spółki można podzielić na spółki dywidendowe i spółki niedywidendowe. Co ciekawe jednak, w początkowym etapie kształtowania się giełdy, przypadającym na XVIII i XIX wiek (chociaż warto zauważyć, że londyńska giełda, London Stock Exchange, powstała już w 1688 roku), de facto wszystkie spółki oferowały akcjonariuszom, czyli osobom posiadającym ich akcje, regularne wypłaty dywidendy – formy wynagrodzenia w zamian za dofinansowanie spółki ze strony inwestora. Z biegiem czasu, a w szczególności w drugiej połowie XX wieku, dywidenda przestały mieć takie znaczenie ze względu na zmianę charakteru giełdy – choć wciąż emitenci papierów wartościowych funkcjonują na giełdzie po to, aby pozyskać kapitał na dalszy rozwój i inwestycje, to jednak giełda stała się z czasem podmiotem o charakterze dużo bardziej spekulacyjnym. Świadczy o tym choćby statystyka, informująca o tym, że większość notowanych na GPW spółek nie wypłaca dywidendy.

Prawo do dywidendy

Dla każdego akcjonariusza prawo do dywidendy to jedno z najważniejszych praw. Zostaje ono realizowane wówczas, gdy spółka w danym roku obrotowym wypracowała zyski, a także wtedy, gdy oprócz tego walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje stosowną uchwałę, o którym następnie informuje w sprawozdaniu finansowym. Podejmując uchwałę walne zgromadzenie zobowiązane jest do ustalenia trzech rzeczy: wysokości dywidendy (w stosunku do ceny jednej akcji po aktualnej wartości), dnia ustalenia prawa do dywidendy, dnia wypłaty dywidendy.

Dzień prawa do dywidendy a dzień wypłaty dywidendy

Wielu początkujących inwestorów dokonuje błędu w postaci utożsamienia dnia prawa do dywidendy z dniem wypłaty dywidendy. Terminy te są nie tylko niejednoznaczne, co oznaczają zupełnie inne czynności.
Dzień prawa do dywidendy to dzień, w trakcie którego, przez fakt posiadania akcji danej spółki dywidendowej, zyskuje się tytułowe prawo do dywidendy. Dzień wypłaty dywidendy to ten dzień, w którym środki trafiają na konta maklerskie inwestorów, posiadających akcje w dniu prawa do dywidendy. O terminie obydwu dni walne zgromadzenie spółki zobowiązane jest poinformować wcześniej w odrębnym raporcie publicznym.

Kalendarz dywidendy w trzech krokach: D, D+1, D+2

Swoisty kalendarz dywidendowy, odpowiadający na takie pytania, jak np.: kiedy można kupić akcje z prawem do dywidendy, kiedy można sprzedać akcje z prawem do dywidendy itp., jest niezwykle pomocny, jeżeli inwestuje się w spółki dywidendowe. Zakładając dla przykładu, że dzień ustalenia prawa do dywidendy danej spółki przypada na 5 marca, to wówczas jest to dzień „D+2”. 4 marca, czyli „D+1”, to dzień, w którym można akcje sprzedać, zachowując prawo do dywidendy. Z kolei „D”, 3 marca, to ostatni dzień uprawniający do nabycia akcji z prawem do dywidendy.

Czy można kupić akcje wcześniej i od razu je sprzedać?

Z powyższego schematu wynika, że odpowiedź na powyższe pytanie jest jak najbardziej pozytywna. Inwestor pragnący dokonać transakcji inwestycyjnej mając na celu wyłącznie zysk z dywidendy, a nie długookresowe inwestowanie i czekanie na wzrost ceny akcji, ma możliwość zakupu z prawem poboru aż na 2 dni przed dniem prawa do dywidendy. Co więcej, już dzień przed i dzień po inwestycji („D1”) jest w stanie sprzedać akcje, a dywidendę i tak otrzyma.

Negatywny wpływ wypłaty dywidendy na notowania spółki

Emitent planujący wypłatę dywidendy, jak i także inwestor posiadające jego akcje, muszą liczyć się z faktem, że dzięki dywidendzie cena akcji spółki wydającej dywidendę traci na wartości. Dzieje się tak ze względu na konieczność odjęcia wartości dywidendy od łącznej wartości spółki. W przypadku zdrowych, wzrostowych spółek nie są to jednak znaczne straty.

Dywidenda a sprawozdania finansowe

Pierwszym krokiem do możliwości wydania dywidendy przez spółkę jest zakończenie danego roku obrotowego. Drugim etapem jest sporządzenie sprawozdania finansowego, które musi zostać zatwierdzone. W sytuacji, gdy sprawozdanie finansowe zakłada zysk netto z działalności za poprzedni rok, walne zgromadzenie ma prawo wydać dywidendę (lecz – uwaga! – nie musi). Biorąc pod uwagę zysk netto, należy przyglądać się wszystkim sprawozdaniom finansowym i brać także pod uwagę zadłużenia poszczególnych spółek.

Portfel spółek dywidendowych jako strategia inwestycyjna

Coraz popularniejszym ostatnimi czasy wariantem inwestowania na giełdzie staje się budowanie osobnego portfela składającego się wyłącznie ze spółek dywidendowych. To stosunkowo bezpieczna metoda inwestycyjna, która najlepiej sprawdza się w dłuższym terminie – nawet kilkunastu letnim. Wówczas może osiągnąć znacznie wyższe stopy, niż np. zyski z tytułu wynajmu mieszkania bądź dwóch.

Co to jest dźwignia finansowa?