W ostatnim czasie można zaobserwować nową modę w tworzonych systemach inwestycyjnych, gdzie główną rolę odgrywa wolumen. Chcąc poznać, a przede wszystkim porównać tę koncepcję tradingową z wykorzystywaną przez nas metodologią Harmonic Tradingu postanowiłem zgłębić temat i na początku przeczytać książkę B.P. Dormeiera pt. „Inwestowanie w oparciu o analizę wolumenu”.
Oczywiście na samym początku pragnę podkreślić, iż inaczej rozumiany jest rzeczywisty wolumen na rynku akcyjnym, a inaczej „tick volume” na rynku Forex.
Książka składa się z 22 rozdziałów, a każda część zawiera inny moduł tematyczny opisujący techniczne podejście do wykresów. Duży plus dla Autora za to, że przygotował krótki wstęp do AT (w tym historia i porównanie z analizą fundamentalną). Mimo, że każde z zagadnień doskonale znam, nie zabrakło ciekawych pojęć typu „wykresy babilońskie”, czy też „techniki samurajskie”. Chodzi oczywiście o pierwsze zapiski odkryte na różnych kontynentach, świadczące o próbie analizy wykresów konkretnych towarów.
Przez pierwsze 50 stron mamy naprawdę solidną powtórkę z rodzajów oraz elementów składowych wykresów. Autor kilkukrotnie wspomniał o teorii Dow’a, odniósł się do korzeni, a także czasów współczesnych, pokazując w ten sposób, że pewne fundamentalne zasady klasycznej AT powinien znać każdy… bo przecież „Trend is your friend” (until it ends ;-))
W czwartym rozdziale dowiadujemy się czym jest pojęcie wolumenu. Poznajemy również podstawową terminologię w tym temacie:
Według Autora wolumen może być najbardziej niedocenianym elementem w prawidłowo wykonywanej analizie technicznej. Biegłość w analizie wolumenu to wśród uczestników rynku cecha raczej rzadka. Jednakże solidne jej opanowanie i właściwe zrozumienie pozwala praktykom rynkowym znacznie głębiej wniknąć w mechanizmy rynku.
„Wolumen można postrzegać jako narzędzie weryfikacji (potwierdzenia) cen rynkowych, źródło płynności, miernik wagi (znaczenia) informacji posiadanych przez rynek, źródło informacji o rzeczywistych intencjach uczestników rynku, dowód na różnorodność opinii panujących wśród inwestorów”
Przede wszystkim wolumen odgrywa kluczową rolę w analizie papierów wartościowych. Im więcej podmiotów uczestniczy w kształtowaniu bieżącej ceny rynkowej danego waloru, tym bardziej wydaje się ona uzasadniona.
Z czwartego rozdziału powinniśmy zapamiętać kilka ważnych informacji:
- Wolumen zapewnia płynność.
- Wolumen ujawnia rzeczywiste przekonanie uczestników rynku.
- Wolumen wyraża zainteresowanie i entuzjazm rynku.
- Wolumen jest paliwem napędzającym rynek.
- Wolumen daje początek dynamice ceny.
Kolejne rozdziały przedstawiają konkretne przykłady z dokładnym omówieniem patternów wolumenowych, a wszystko to unaocznione zostało na konkretnych zachowaniach ceny na bazie amerykańskich akcji.
Autor wspomina również o analizie VSA, czyli pokazaniem relacji między wolumenem, a zakresem zmienności ceny. Każda z formacji jest dosyć dobrze opisana, a sam kontekst rynkowy obrazuje konkretne sytuacje rynkowe. Na setnej stronie znajdziemy ciekawą tabelę przedstawiającą cztery przypadki w analizie trendu:
Dormeier trafnie opisuje poszczególne przypadki używając pojęć typu „słabe ręce”, „mocne ręce”, które to odzwierciedlają znaczenie i zasięg poszczególnych inwestorów.
Rozdział 8 to powtórka z klasycznych formacji AT, gdzie dokładnie wyszczególnione zostają formacje kontynuacji i odwrócenia trendu. Oczywiście każdy układ dodatkowo poddany zostaje analizie wolumenu w celu wyszukania pewnych powtarzających się prawidłowości.
W kolejnych częściach czytamy o różnych podejściach do inwestycji. Inaczej z wolumenu będzie korzystał day-trader, a inaczej sytuację rynkową oceni gracz długoterminowy. Inwestor jednosesyjny będzie podejmował decyzje „czytając taśmę” i to na jej podstawie zawierał transakcje kupna/sprzedaży. Dla long-term tradera przydatne mogą się okazać mechaniczne wskaźniki oparte na analizie wolumenu, ukazujące określone wartości. Wskaźniki mogą dawać określony sygnał (z ang. Trigger) do tego aby wykonać określoną akcję, a także mogą służyć jako ostrzeżenie (np. powstająca dywergencja informuje o wyhamowaniu rynku, spadku dynamiki). Na stronie 219 znajdziemy wykaz wskaźników wolumenu, spisanych w formie tabeli, a także uzyskamy informację o autorze i rodzaju indykatora.
Autor sporo czasu spędził na wszelkiego rodzaju porównaniach, prowadzeniu określonych statystyk, a także zastosowaniu potwierdzeń wzmacniających skuteczność swojego podejścia.
Pod sam koniec książki odnajdujemy wzmiankę o zarządzaniu ryzykiem. Możemy także przeanalizować dwie ciekawe tabele ukazujące kilka faktów, o których często zapominamy…
Z dużym zaciekawieniem czytałem o współczesnej strukturze rynku, nowych rodzajach zleceń, handlu z bardzo wysoką częstotliwością ( z ang. HTF), ukrytych systemach notowań, które poruszone zostały na samym końcu, gdzie sam Autor zastanawia się jak będą wyglądały rynki w niedalekiej przyszłości.
Temat VSA (szeroko rozumianej analizy wolumenu) Fibonacci Team intensywnie bada od pewnego okresu, jednak realia na rynku walutowym FX okazują się być inne jak na rynku akcyjnym, gdzie rzeczywisty wolumen jest mierzalny. Książka ta podsunęła nam kilka pomysłów i rozwiązań, które zamierzamy przełożyć i zastosować w naszych testach, a o ich wyniku powiadomimy Was na blogu 🙂
