W poprzednim artykule zapoznaliśmy się z najbardziej geometryczną strukturą na rynku – formacją AB=CD. Dzisiaj prezentujemy jedną z podstawowych formacji harmonicznych, która rozpoczyna nasz przegląd najbardziej charakterystycznych układów wywodzących się z nurtu Harmonic Tradingu. Poznajcie Gartley’a…
Charakterystyczną cechą formacji harmonicznych (XABCD) jest ich silne powiązanie z określonymi wartościami siatki poziomów Fibonacciego. To właśnie Fibo definiuje konkretne struktury, a szczególne zależności pomiędzy konkretnymi falami pozwalają istotnie zwiększać statystyczną przewagę kształtującego się układu.
Podstawą każdej formacji jest pięć punktów reakcji, które w odpowiedniej konfiguracji stanowią dla tradera wartościową informację na temat kierunku oraz „etapu” na jakim znajduje się rynek w swojej falowej wędrówce. Cztery odcinki kształtujące układ wskazują orientację głównej tendencji oraz kształtującą się korektę. Zadaniem inwestora jest identyfikacja tej właśnie korekty ABCD rysującej się na tle fali trendowej. Po dokonaniu właściwego rozpoznania zastosować można narzędzie „poziomy Fibonacciego”, które rozkładamy na skrajnych punktach impulsu. Teraz pozostaje już tylko identyfikacja trójfalowej struktury korekcyjnej z uwzględnieniem właściwych dla formacji harmonicznej punktów zwrotnych.
W przypadku Gartley’a, najbardziej znane i jednocześnie najważniejsze relacje wiążą się z punktami zwrotnymi B oraz D. Są to kolejne dołki (lub w przypadku trendu spadkowego – szczyty) korekty prostej, którą obserwujemy po osiągnięciu pewnego lokalnego maksimum w impulsie głównej tendencji. Zgodnie z powszechnie przyjętymi założeniami, wynikającymi z przeprowadzonych statystyk, omawiana formacja opiera się na następujących poziomach siatki Fibonacciego: punkt B = 61.8%, punkt D = 78.6%. Co te wartości oznaczają? Spójrzmy na rysunek 1.
Rysunek 1 Schemat układu harmonicznego Gartley’a w trendzie wzrostowym (B = 61.8, D = 78.6).
Schemat prezentuje przykład formacji Gartley’a ukształtowanej w trendzie wzrostowym. Oznacza to, że punkt zwrotny D, będzie dla nas miejscem zawarcia pozycji długiej (kupno). Jak widzimy na obrazku, odcinek XA definiuje kierunek głównej tendencji, a jednocześnie informuje na jaką transakcję powinniśmy się przygotować. Zawarta w całej strukturze korekta ABCD powinna zachować typowe dla korekty prostej założenia, tj.
- Punkt zwrotny C nie wybija ekstremum A.
- Punkt zwrotny D wybija ekstremum B.
Powyższe punkty, wynikające z charakterystyki układów korekty prostej ulegają wyraźnemu sprecyzowaniu, kiedy odniesiemy je do założeń struktur harmonicznych. Odnosi się to właśnie do wspomnianych już poziomów dla punktu B oraz D. Choć literatura przedmiotu bardzo precyzyjnie wskazuje na zależności między wszystkimi odcinkami układu, ze względu na rzadkość występowania formacji idealnych oraz skuteczność tego typu układów, my koncentrujemy się przede wszystkim na orientacji wspomnianych punktów zwrotnych. Należy przy tym pamiętać, że wybicie ekstremum A przez punkt C, oznacza uformowanie nowego szczytu/dołka w trendzie oraz zanegowanie struktury.
Bardzo ważnym potwierdzeniem harmoniczności rynku oraz wartości rysującego się układu jest geometria występująca wewnątrz struktury. Zastosowanie tutaj będzie miało większość założeń przedstawionych w poprzednim naszym artykule, dotyczącym układów ABCD. Przewagę daje przede wszystkim równość odcinków korekty AB = CD, czy wzmocnienie obszaru zwrotnego punktu D, poprzez zgrupowanie zniesienia zewnętrznego, wynikającego z nałożenia siatki Fibo na falę BC. O tych oraz wielu innych potwierdzeniach pisaliśmy w artykule „Geometria idealna na rynku Forex, czyli symetria odcinków w strukturach ABCD”, do lektury którego zachęcamy.
Układ Gartley’a występuje zarówno w trendzie wzrostowym jak i spadkowym. Dla inwestorów handlujących na rynku Forex nie ma to jednak większego znaczenia, gdyż rynek ten daje możliwość inwestycji w dwóch kierunkach, zarówno na spadki jak i na wzrosty.
Rysunek 2 Schemat układu harmonicznego Gartley’a w trendzie spadkowym (B = 61.8, D = 78.6).
Kolejnym ważnym elementem w inwestycjach z wykorzystaniem tego typu struktury harmonicznej, jest zasięg realizacji zlecenia Take Profit (czyli miejsce, w którym zamykamy zyskowną pozycję). Zakładając, że inwestujemy zgodnie z kierunkiem głównego trendu, a rynek realizuje korektę kierując się ku nowym dołkom/szczytom w głównej tendencji, docelowym miejscem dla naszego zlecenia jest poziom punktu A. Jest to miejsce ostatniego ważnego ekstremum w trendzie, które stanowi bezpieczny target, pod warunkiem prawidłowej identyfikacji kontekstu rynkowego.
Istnieje wiele strategii zarządzania pozycją zależnych od stylu inwestycji oraz oczekiwań inwestora. Bardzo dobrym pomysłem w tego typu układach jest dzielenie zlecenia na dwie części. Jedną część zamykamy przy pierwszym ważnym poziomie wsparcia/oporu (zwykle jest to obszar punktu C), zapewniając już sobie zysk z transakcji pod tę formację, natomiast drugą część pozostawiamy z targetem w obszarze punktu A (należy oczywiście pamiętać o właściwym zabezpieczaniu zysków oraz ochronie kapitału – czyli przestawianiu zlecenia Stop Loss na poziom otwarcia zlecenia, czyli tzw. poziom BE). Inną strategią są inwestycje „na reakcję”. Jest to technika szczególnie skuteczna w day-tradingu oraz skalpingu. Założeniem tradera w tym wariancie nie jest „dotrzymanie” pozycji do punktu C lub A, lecz zbieranie małych zasięgów opartych na założeniu, że nawet jeżeli układ ma zostać zanegowany, to obszar zwrotny punktu D jest na tyle istotny, że rynek zareaguje w jego okolicy dokonując niewielkich cofnięć ceny. Jest to technika bardzo skuteczna, wymaga jednak pewnej wprawy oraz właściwego zarządzania ryzykiem. Nie sprawdzi się również na rynkach mało płynnych oraz w godzinach publikacji ważnych danych makro, kiedy notowania zachowują się często w sposób mało przewidywalny i nieco chaotyczny.
Każdy inwestor powinien dopasować technikę prowadzenia pozycji do swojego własnego stylu inwestycji oraz predyspozycji psychologicznych. Podstawą jednak zawsze pozostaje ochrona oraz właściwe zarządzanie kapitałem.
Wykres 1 prezentuje przykład formacji harmonicznej Gartley’a ukształtowany na rynku EURUSD 9 sierpnia 2012 roku w godzinach porannych czasu polskiego. Zlecenie sprzedaży zostało zawarte w punkcie zwrotnym D (zwróćmy uwagę na kilkukrotny test poziomu oporu oznaczony na wykresie żółtym obszarem). Zgodnie z przedstawioną wcześniej strategią transakcja podzielona została na dwie części. Pierwsze zlecenie zamknięte zostało na poziomie TP 1, który pozwolił na zarobek w wysokości 31 pipsów. Targetem dla drugiej pozycji był poziom TP 2, który przyniósł zysk w wysokości 48 pipsów. Stop Loss został w tym przypadku ustawiony w odległości 12 pipsów od ceny „wejścia”, co pozwoliło uzyskać bardzo racjonalny stosunek R:R dla tej transakcji.
Wykres 1 Układ Gartley’a na parze EURUSD (interwał M15).
Wykres 2 przedstawia Gartley’a ukształtowanego na rynku AUDUSD w lutym 2014. Ponownie jest to przykład struktury spadkowej. Warto zwrócić uwagę na niewielką różnicę w poziomie położenia punktu A oraz C. Z perspektywy interwału H1, ekstrema te różnią się położeniem zaledwie o długość cieni formacji świecowych. Faktyczna różnica wyniosła w tym wypadku kilka pipsów i nie dyskwalifikowała układu z punktu widzenia założeń strategicznych. Przy tego typu formacjach należy dobrze rozplanować zarządzanie pozycją stawiając sobie pytanie, czy jest sens ustawiania zlecenia Take Profit 1 w obszarze punktu C, a Take Profit 2 w obszarze punktu A? Zwróćmy uwagę na inne istotne strefy wsparcia/oporu, jakie znajdują się na drodze kursu w kierunku południowym, poczynając od miejsca złożenia zlecenia w punkcie D. Na wykresie wyraźnie widać istotny wierzchołek korekty w punkcie B. Jest to miejsce testowane przez cenę wielokrotnie w przeszłości, a to oznacza, że obszar ten stanowić może istotne wsparcie dla notowań. Jest to zatem racjonalna strefa dla pierwszego zlecenia TP. Zwróćmy uwagę ile razy para testowała te okolice po pierwszym zejściu z punktu D.
Równie dużą uwagę przyłożyć należy do poziomu zlecenia Take Profit 2. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo zaksięgowania zysku, należy uwzględniać przede wszystkim poziomy zamknięcia świec. To korpusy stanowią najsilniejsze miejsca wsparć/oporów, a w związku z tym, nasze zlecenie TP 2 ustawiamy w obszarze ich zamknięcia, pomijając cienie, które z założenia są oznaką słabości rynku.
Wykres 2 Układ Gartley’a na parze AUDUSD (interwał H1).
Jak widać na wykresie 2, kurs dotarł do poziomu TP 2 (nie testując początkowo minimów wyznaczonych przez cienie punktu C oraz A) reagując zwyżką. Wynik z tej pozycji wyniósł 34 pipsy dla TP 1 oraz 98 pipsów dla TP 2.
Pokazane przykłady stanowią jedynie propozycję zarządzania kapitałem w tradingu pod układy harmoniczne. Jak wspomnieliśmy już wcześniej, wiele zależy od przyjętej strategii handlu, kwestii psychologicznych oraz bieżącej sytuacji rynkowej. Warto jednak uwzględniać struktury harmoniczne w swoim trading planie oraz łączyć je z potwierdzeniami płynącymi z klasycznej Analizy Technicznej oraz sygnałów świecowych, ponieważ synergia tego typu potwierdzeń zlokalizowana w odpowiednim kontekście rynkowym oraz zgodna z kierunkiem głównej tendencji zapewnia ogromną przewagę na rynku, przekładając się na realne wyniki w handlu.
Fibonacci Team dla
