Take profit – zlecenie realizacji zysków – co to jest?

Bez względu na to, czy korzysta się z kontraktów CFD (ang. Contracts for Difference – kontrakty na różnicę cenową), handluje walutami (Forex) lub indeksami, czy też prowadzi się inwestycje nieco mniejszego ryzyka, np. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, znajomość zlecenia take profit wydaje się obligatoryjna w każdym z powyższych przypadków. Wraz ze zleceniem stop loss, umiejętne stosowanie zlecenia take profit pozwala na zwiększenie prawdopodobieństwa długoterminowego odnoszenia sukcesów w swoich inwestycjach.

Na czym polega zlecenie take profit?

Zlecenie take profit to rodzaj zlecenia, które można złożyć zarówno podczas spekulacji, przy tradingu na rynku Forex, przy korzystaniu z kontraktów CFD, czy handlu akcjami, czyli papierami wartościowymi. Zgodnie z nazwą take profit oznacza realizację zysków (dosłownie take profit oznacza „zabranie zysków”). Z kolei realizacja zysków oznacza rzecz jasna wycofanie się z danej inwestycji poprzez zamknięcie pozycji, która jest dochodowa lub innymi słowy – która nie jest stratna. Tego rodzaju rozumienie zlecenia take profit wydaje się być najpopularniejsze, jednakże, niestety, nie jest ono nieomylne.
Łatwo bowiem można wyobrazić sobie sytuację, w której trzymana pozycja przynosi inwestorowi straty. Dla przykładu załóżmy, że inwestor ten rozumie, że dokonał niewłaściwego wyboru i przewiduje dalsze pogłębianie się strat. Inwestor jednak z danych powodów zakłada jednak, że przed kontynuacją trendu spadkowego swojego instrumentu finansowego nastąpi chwilowe „wybicie”, czyli wzrost ceny instrumentu. W tym celu podejmuje się wystawienia zlecenia take profit. Po udanej realizacji zlecenia, inwestor ostatecznie zakończył całą inwestycję ze stratą, jednak słusznie zakładając drobną korektę kursu spadkowego, wyszedł z inwestycji z mniejszą stratą. A wszystko to dzięki możliwości złożenia zlecenia take profit.

Definiując zatem, czym jest zlecenie take profit, należy zwrócić uwagę na kontekst ceny danego aktywa w danym momencie. Bez względu na to, czy pozycja jest stratna, czy też zyskowna, zlecenie take profit to zlecenie, które jest realizowane powyżej aktualnego poziomu ceny na moment składania zlecenia.
Przeciwieństwem zlecenia take profit jest zlecenie stop loss, oznaczające „tnij straty”. Zlecenie to zakłada się w celu ograniczenia strat wynikających z niedochodowych pozycji. Stop loss to także narzędzie, które pozwala na względne bezpieczeństwo inwestycji i zabezpieczenie się na wypadek nieprzewidzianych okoliczności. Pod względem technicznym sposób wystawiania zlecenia stop loss nie różni się od sposobu zakładania take profit. Powszechnie wykorzystywanym skrótem zlecenia take profit jest TP, a zlecenia stop loss – SL.

Jak działa zlecenie take profit? Czy można zrealizować zysk w każdym momencie?

Niezwykle ważnym aspektem, zwłaszcza dla osób początkujących w inwestycjach, wpływającym na umiejętność wykorzystywania zlecenia take profit i realizacji zysków jest zrozumienie jego mechanizmu działania. Wystawienie zlecenia take profit nie jest wiążące i nie oznacza, że dany instrument zostanie sprzedany po wystawionej cenie. Dlaczego tak się dzieje?
Papiery wartościowe, kontrakty CFD, kryptowaluty, czy też inwestycje na rynku Forex opierają się niezmiennie na zmieniających się wartościach popytu i podaży. To właśnie popyt (tzw. rynek byka) i podaż (tzw. rynek niedźwiedzia) wpływają na to, czy cena danego aktywa rośnie, czy też spada. Przykładowo, zainwestowawszy w kupno kontraktu CFD na główny niemiecki indeks giełdowy DAX o wartości 11 tysięcy jednostek, raczej nie będzie możliwe zrealizowanie zysku w cenie 12 tysięcy jednostek, jeśli notowania indeksu nie wzrosną. Do realizacji zlecenia take profit, jak i stop loss, potrzeba bowiem – jak w przypadku każdego rodzaju transakcji – drugiej strony. W powyższym, hipotetycznym przykładzie, raczej nie znalazłby się inwestor, który po tak wysokiej wartości chciałby w tym momencie nabyć indeks.

Kiedy zatem warto stosować zlecenie take profit?

Sposób posługiwania się zleceniem take profit zależy od posiadanej strategii inwestycyjnej, która określa, w jakich sytuacjach należy ustawioną pozycję sfinalizować. Jedną z częściej polecanych strategii take profit jest koncepcja, która zakłada wcześniejsze ustalenie wyjścia z pozycji. Najlepiej jest to zrobić tuż przy samym zakładaniu pozycji. Pozwala to na świadomą kontrolę celów inwestycyjnych i zapobiegnięcie działania emocjom, które przecież przy inwestycjach, zwłaszcza na Forex i kontraktach CFD, mogą być niebagatelnie silne.
Strategia ustawiania momentu wyjścia z pozycji poprzez zlecenie take profit inaczej będzie wyglądać w zależności od instrumentu finansowego i interwału czasowego. O tym, w jakim momencie ustawić take profit, w każdym przypadku decyduje oczywiście wyłącznie inwestor, trader. Niemniej jednak, osoba, która preferuje grę na Forex na krótkim interwale jednominutowym ze względu na tak niski horyzont czasowy może decydować się na ustawienie zlecenie take profit jedynie o kilka setnych procent wartości instrumentu powyżej wartości kupna tego instrumentu (przy wykorzystywaniu lewara, czyli dźwigni finansowej, taki sposób gry również może być bardzo zyskowny, choć może powodować również duże straty). Często podobna sytuacja dotyczy osób, które inwestycją w kontrakty CFD. Takie inwestycje zwykle również są krótko bądź średnioterminowe. Inaczej z kolei będzie wyglądała strategia doboru dla ustawionej pozycji zlecenia take profit w sytuacji, kiedy inwestor, przykładowo, kupuje akcje danej spółki z perspektywą wzrostu ich wartości w dłuższym horyzoncie czasowym – np. kilkuletnim. Przy takiej strategii inwestycyjnej i tego rodzaju interwale, wówczas różnica pomiędzy poziomem zlecenia take profit będzie a ceną nabycia akcji, adekwatnie będzie znacznie większa, niż w powyższych przypadkach dotyczących kontraktów CFD lub Forex.

Psychologia inwestowania – take profit i stop loss jako narzędzia do zarządzania ryzykiem

Wielu początkowych inwestorów zainteresowanych inwestycjami na giełdzie, na kontraktach CFD lub Forex, przywiązuje bardzo dużą uwagę względem pozycji wejścia w inwestycję. Tymczasem, jak się okazuje, samo wejście w inwestycje nie jest tak istotne, jak wyjście z niej. To właśnie wówczas inwestor narażony jest na dwie destrukcyjne siły psychologiczne, które mogą działać wymiennie – chciwość i strach.
W psychologii inwestowania zlecenia take profit i stop loss pełnią niebagatelną funkcję – skutecznie pomagają one w zarządzaniu ryzykiem (ang. risk management) i ograniczają wpływ wspomnianych emocji (chciwości i strachu). Inwestując z ustalonym wcześniej planem i ustawioną pozycją take profit oraz stop loss, inwestor nie musi obawiać się, że pod wpływem nagłych emocji podejmie niewłaściwą decyzję. Tym bardziej przydatne okazują się zlecenia automatyczne take profit i stop loss, gdy inwestor wykorzystuje dużą dźwignię finansową. Należy pamiętać, że stosowanie dźwigni finansowej może gwarantować duże zyski, jak i duże straty, co tym bardziej wpływa na emocje towarzyszące traderowi.

Jak ustawić przy posiadanej pozycji zlecenie stop loss / take profit?

Ustawianie zleceń automatycznych take profit i stop loss jest w praktyce czynnością bardzo łatwą i przystępną nawet dla osób początkujących. Inwestując w akcje lub kontrakty terminowe (futures) za pomocą konta maklerskiego, np. któregoś z polskich banków, opcje zlecenia take profit i stop loss widoczne są w oknie wystawiania nowego zlecenia.
Podobnie ustawienie zleceń wygląda w przypadku inwestowania na rynku Forex i w kontrakty CFD. W najpopularniejszym obecnie programie, MetaTrader4, należy otworzyć okno „Order” i w jednej lub obydwu interesujących nas kategoriach, stop loss i take profit, wpisać ręcznie poziom ceny, przy której zlecenie lub zlecenia będą aktywowane. Następnie należy zatwierdzić zlecenie i w tym momencie zostaje ono automatycznie przekazane brokerowi.

Głosy sceptyczne, czyli kiedy nie warto stosować zlecenia take profit?

Nie jest wielkim odkryciem stwierdzenie, że inwestorów i traderów można podzielić na dwie grupy – pierwszą, która stosuje zlecenia zabezpieczające (ograniczające straty i realizujące zyski) i drugą, która jest wobec tych zleceń sceptyczna. Nie stosowanie zleceń automatycznych warto rozważyć między innymi wtedy, gdy inwestycja ma dłuższy horyzont czasowy, a linia trendu jest stabilna. O ile w przypadku kontraktów CFD i walut trend ten może być też spadkowy (pozycja krótka), o tyle w przypadku inwestowania w spółki notowane na giełdzie mowa jest o trendzie wzrostowym. W takiej sytuacji można także korzystać z niepełnych zleceń sprzedaży, czyli dokonywać zleceń take profit na tylko część wartości zawartej transakcji. Jeżeli nastąpi korekta, czyli spadek kursu, częściowy take profit zabezpieczy część zysków, a jeśli korekta nie wystąpi, a trend będzie kontynuowany, to tego rodzaju zlecenie nie spowoduje utraty większych zysków, gdyż część kapitału wciąż będzie zarabiać.

Pozostałe rodzaje zleceń, czyli nie tylko take profit i stop loss

Osoby bardziej zaawansowane w inwestowaniu z pewnością znają także zlecenia buy limit i sell limit. To mniej popularne, aczkolwiek wciąż bardzo istotne dla tradingu i inwestowania automatyczne zlecenia oczekujące.
Buy limit to zlecenie, którego poziom aktywacji jest niższy niż obecna cena danego aktywa. Wystawienie tego zlecenia oznacza chęć automatycznego nabycia instrumentu, ale po niższej cenie względem obecnej.
Zlecenie sell limit jest w pewnym sensie przeciwieństwem powyższego. Zlecenie to ustawia się wówczas, gdy pragnie się sprzedać pozycję, ale po cenie wyższej, niż obecna. Od zlecenia take profit różni się tym, że o ile take profit zostaje aktywowany po danej, ustawionej przez inwestora cenie, o tyle aktywacja sell limit następuje dopiero po osiągnięciu przez dany walor wyższego pułapu ceny (czy też wartości – w przypadku kontraktów). Tym samym, jeżeli wartość ta nie zostanie osiągnięta, zlecenie sell limit nie zostanie aktywowane.

Co to jest teoria Dowa?